Ngày 30/5, Công an TP Biên Hòa (tỉnh Đồng Nai) đã đồng loạt khám xét hàng loạt phòng khám trên địa bàn thành phố. Sau quá trình khám xét, công an Biên Hòa phát hiện có dấu hiệu của hành vi làm khống các loại giấy tờ trong khám chữa bệnh để trục lợi BHXH.
Công an khám xét hàng loạt phòng khám tại TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai (Ảnh: Hoàng Bình).
Để hiểu rõ hơn về tình trạng làm khống giấy tờ khám chữa bệnh nhằm trục lợi BHXH, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Minh Thành - Giám đốc BHXH tỉnh Đồng Nai.
Thưa ông, Công an Biên Hòa vừa khám xét nhiều phòng khám và phát hiện dấu hiệu trục lợi BHXH trong việc cấp khống giấy nghỉ bệnh tại đây. BHXH tỉnh nhận định thế nào về hiện tượng?
- Tình trạng này đã từng xảy ra ở Đồng Nai, TPHCM, Bình Dương và cơ quan BHXH cũng đã chủ động báo động rồi.
Riêng ở địa bàn Đồng Nai, tình trạng tái xuất từ năm ngoái, dấu hiệu có từ khi công nhân mất việc làm, khó khăn về kinh tế và xuất hiện nhu cầu gia tăng thu nhập bằng cách gian lận BHXH. Họ đi mua giấy nghỉ bệnh để xin nghỉ hưởng chế độ BHXH. Từ nhu cầu của công nhân bắt đầu xuất hiện nguồn cung, các phòng khám triển khai thực hiện việc này.
BHXH Đồng Nai đã phát hiện, thu hồi các khoản gian lận, phối hợp với công an tỉnh để xử lý. Từ cảnh báo của BHXH, cơ quan điều tra đã theo dõi, thu thập chứng cứ cả năm nay rồi mới tổ chức triệt phá.
Việc này chúng tôi nắm bắt rất chặt chẽ, BHXH tỉnh và công an tỉnh Đồng Nai đã phối hợp làm việc trong nhiều năm nay và chủ động thông báo để công an tỉnh điều tra. BHXH Đồng Nai rất đồng tình, ủng hộ Công an Biên Hòa điều tra vụ việc này. Phải làm chặt chẽ để hạn chế gian lận, trục lợi BHXH.
Con số bao nhiêu người trục lợi, trục lợi bao nhiêu tiền thì mới chỉ là ước tính, chưa có số liệu cụ thể. Sắp tới, chúng tôi tiếp tục phối hợp với công an để theo dõi, làm chặt chẽ vụ việc này.
Qua vụ việc, có thể thấy mô-típ của hành vi trục lợi. Có thể nói là có kẽ hở trong quy trình xử lý thủ tục trợ cấp đau ốm, nghỉ bệnh để gian lận?
- Thực sự không phải là kẽ hở, trong quy trình xử lý trợ cấp bảo hiểm ốm đau, tai nạn lao động thì quy định pháp luật rất rõ. Về thủ tục hành chính thì chúng tôi đơn giản hóa để doanh nghiệp, người lao động dễ thụ hưởng chính sách.
Vấn đề là tại thời điểm doanh nghiệp khó khăn, sản xuất đình trệ, doanh nghiệp hoạt động cầm chừng để giữ chân lao động dẫn đến thu nhập của người lao động giảm sút. Thời điểm này, người lao động rất khổ nên họ mới nảy sinh ý định, nghĩ ra những cách trục lợi BHXH như vậy.
Ví dụ, họ đến phòng khám báo bị bệnh mấy ngày, ốm mấy ngày, xin cấp giấy xác nhận để làm thủ tục hưởng BHXH, lợi dụng cái đó để trục lợi từ quỹ BHXH.
Ở đây, điều quan trọng là y đức của y bác sĩ, nhận thức và lương tâm của bác sĩ. Họ có khám thật cho người lao động hay không khi cấp giấy xác nhận hay "bán" giấy lấy tiền.
Cụ thể sự việc xảy ra thế nào cần chờ kết luận điều tra của cơ quan công an. Nhưng có thể thấy, tình trạng này nở rộ từ sự khó khăn kinh tế của người lao động, một bộ phận người lao động có tính vụ lợi và một số y bác sĩ mất y đức đã hình thành nhóm gian lận như thế.
Khám xét các phòng khám, Công an Biên Hòa thu giữ rất nhiều tài liệu khám chữa bệnh (Ảnh: Hoàng Bình).
Thưa ông, BHXH đã từng cảnh báo người lao động về hành vi trục lợi trên là phạm pháp và hậu quả của hành vi này hay không?
- Có chứ. Như năm ngoái, khi phát hiện ra hiện tượng này, chúng tôi đã cảnh báo và thu hồi số tiền trục lợi. Sau đó, chúng tôi chuyển hồ sơ sang công an tiếp tục điều tra xử lý.
Năm ngoái, BHXH tỉnh phát hiện tình trạng này ở một số công ty trên địa bàn huyện Trảng Bom. Công an Trảng Bom đã làm và báo cáo Công an tỉnh vì các phòng khám thực hiện việc này có trụ sở ở Biên Hòa. Cho nên năm nay Công an TP Biên Hòa tiếp tục theo dõi và triển khai xử lý.
Trong hoạt động quản lý, chúng tôi đã chủ động phát hiện, thu hồi và cảnh báo. Không phải chờ công an đâu, BHXH đã thành lập một tổ công tác đặc biệt để thực hiện kiểm tra công tác quản lý hoạt động này.
Như vậy, từ khi phát hiện ra việc trục lợi này, BHXH tỉnh Đồng Nai đã có giải pháp gì để hạn chế tình trạng này tiếp tục xảy ra?
- Giải pháp là tìm mọi cách ngăn chặn, cho anh em bám sát chặt công tác quản lý hoạt động giải quyết thủ tục trợ cấp ốm đau, tai nạn lao động… Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với công an để xử lý các vụ việc nghiêm trọng, có hình phạt đủ sức răn đe.
Ngoài ra, chúng tôi còn phối hợp, đề nghị công đoàn các cấp tuyên truyền cho công nhân, để người lao động có nhận thức đúng về vấn đề này. Sở Y tế cũng phải tuyên truyền y đức và hậu quả của việc gian lận, trục lợi này cho đội ngũ y bác sĩ. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thì kiểm tra các doanh nghiệp…
Thực tế, để ngăn chặn tình trạng này thì phải có một nhóm giải pháp đồng bộ do nhiều cơ quan cùng thực hiện chứ một mình BHXH không thể làm được. Chúng tôi chỉ có thể cố gắng cử người bám sát tình hình để kịp thời phát hiện, kiểm tra, thanh tra để xử lý.
Vậy trách nhiệm của BHXH ở đâu khi để xảy ra vụ việc như này, thưa ông?
- Trách nhiệm của chúng tôi là làm sao phát hiện kịp thời và ngăn ngừa tội phạm. Chúng tôi căn cứ vào định mức khám chữa bệnh của y bác sĩ, rà soát, phối hợp với doanh nghiệp để kiểm tra công tác này và kịp thời phát hiện sai phạm.
BHXH đang góp ý Luật BHXH và Luật Thanh tra, cho phép ngành BHXH được thanh tra toàn diện. Hiện BHXH chỉ mới được phép thanh tra thu, chưa cho thanh tra chi. Khi đi thanh tra, có phát hiện sai phạm chúng tôi cũng không xử phạt được mà phải báo cáo, kêu gọi, động viên, giáo dục… Khâu này rất chậm.
Để công tác thanh tra, kiểm tra toàn diện hơn, chúng tôi đề nghị cho phép BHXH thanh tra việc chi BHXH, bảo hiểm y tế luôn để đảm bảo phát hiện kịp thời hơn.
Hiện pháp luật quy định về việc trợ cấp đau ốm, tai nạn lao động rất thuận lợi cho người lao động. BHXH thì đang cố gắng cải thiện để phục vụ người lao động nhanh nhất, ưu việt nhất. Nhưng chính vì vậy, nhiều người lợi dụng việc tiện lợi đó để trục lợi BHXH.
Quan điểm của chúng tôi là phải quyết liệt, làm mạnh, làm sạch để không chỉ xử lý tình trạng trục lợi BHXH này ở riêng Đồng Nai mà còn cảnh báo cho các địa bàn khác.
